صنعت دارو در ایران
بیش از ۹۷ درصد از نیاز دارویی کشور به‌لحاظ تعداد (نه ارزش مالی) در داخل تولید می‌شود. این داروها شامل اشکال مختلف دارویی مانند قرص، کپسول، شربت، آمپول، سرم و داروهای بیوتکنولوژیک هستند. ایران در زمینه تولید داروهای ژنریک به خودکفایی نسبی رسیده و در سال‌های اخیر وارد حوزه تولید داروهای دانش‌بنیان و زیست‌فناوری شده است.
بااین‌حال، از نظر ارزش ریالی، حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بازار دارویی کشور وابسته به واردات است، زیرا بسیاری از داروهای وارداتی شامل داروهای خاص، بیوتکنولوژی، و داروهای جدید و نوآورانه هستند که قیمت بالاتری نسبت به داروهای ژنریک دارند.
بیش از ۱۰۰ شرکت داروسازی در ایران فعالیت دارند که در زمینه تولید داروهای انسانی، دامپزشکی، گیاهی و مکمل‌های دارویی فعالیت می‌کنند.
در گراف‌های بالا ساختار سهامداری برای سه هلدینگ دارویی تیپیکو، برکت و شفا مورد بررسی قرار گرفته است. هلدینگ دارویی تامین با نماد تیپیکو که از زیرمجموعه‌های شستا می‌باشد، مالکیت بسیاری از شرکت‌های دارویی بورسی و غیربورسی را در اختیار دارد. از جمله شرکت‌های زیرمجموعه تیپیکو، می‌توان به هلدینگ داروپخش اشاره کرد که تعداد دیگری از شرکت‌های دارویی را مدیریت می‌کند.
دیگر هلدینگ مهم دارویی کشور، هلدینگ برکت است. این هلدینگ متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام می‌باشد که در گراف ساختار سهامداری و شرکت‌های سرمایه‌پذیر آورده شده است.
سرمایه‌گذاری شفا دارو که حدود 91 درصد از آن به صورت تلفیقی در اختیار بانک ملی می‌باشد، به عنوان دیگر هلدینگ دارویی مورد بررسی قرار گرفته است. این شرکت عمدتا در چهار شرکت دارویی و پخش سرمایه‌گذاری نموده است.
معرفی شرکت دارویی و نهاده‌های زاگرس داروی پارسیان
شرکت دارویی و نهاده‌های زاگرس دارو پارسیان(ZDP) در سال ۱۳۸2 تأسیس شد و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان داروهای ضد درد مخدر و غیرمخدر در ایران شناخته می‌شود. کارخانه این شرکت در سال ۱۳۹۵ در شهرستان زرندیه، استان مرکزی، آغاز به کار کرد و با بهره‌گیری از بیش از 270 نفر پرسنل، به تولید دارو می‌پردازد.
در آبان ۱۴۰۳، نشست خبری ویژه عرضه اولیه سهام زاگرس دارو با نماد “دزاگرس” برگزار شد و عرضه اولیه سهام این شرکت در هفته اول دی‌ماه ۱۴۰۳ در بازار دوم فرابورس ایران انجام گرفت.
ساختار سهامداری
دزاگرس ابتدا در سال 1382 به عنوان یک شرکت سهامی خاص تأسیس شد. در ادامه این شرکت توسط سهامداری فعلی خریداری شد. این خریداری در سال 1392 اتفاق افتاد و پس از آن شاهد راه‌اندازی شرکت و تولید انواع مختلف دارو بودیم.
این شرکت جزو شرکت‌های خصوصی بازار سرمایه محسوب شده و تقریبا تمامی سهامداران عمده آن را اشخاص حقیقی تشکیل می‌دهند. تنها سهامدار حقوقی در ساختار سهامداری دزاگرس، صندوق بازارگردانی توسعه ملی است. این صندوق در حال حاضر 4 درصد از سهم را در اختیار داشته و به بازارگردانی سهم در بازار سرمایه مشغول است.
ترکیب محصولات شرکت
بر اساس داده‌های منتشر شده توسط سازمان غذا و دارو، 25 درصد از محصولات شرکت به داروی سرماخوردگی ادالت کلد اختصاص دارد. همچنین استامینیفون 18 درصد، سیپروفلوکساسین 13 و استامینیفن کدئین 12 درصد از فروش کل را شامل می‌شوند. داروهای شرکت در قالب قرص، کپسول و قطره عرضه می‌شود و در گزارش‌های مالی شرکت نیز تولید و فروش بر اساس همین سه دسته کلی ارائه می‌شود و جزئیات هر کدام افشا نمی‌شود.
همچنین بر اساس کد ATC هر دارو (که برای دسته‌بندی انواع دارو کاربرد دارد)، 38 درصد از تولیدات دزاگرس در دسته مغز و دستگاه عصبی قرار می‌گیرد. همچینن 25 درصد از محصولات به دسته دستگاه تنفسی و حدود 20 درصد از آن‌ها نیز به عفونت‌ها و آلودگی‌های بیرونی مربوط است.
معرفی محصولات اصلی شرکت
در این بخش عمده محصولات شرکت که در اسلاید قبلی بررسی شد معرفی خواهد شد:
ADULT COLD PREPARATIONS (4-3) به دسته‌ای از داروهای ترکیبی اشاره دارد که برای درمان علائم سرماخوردگی در بزرگسالان استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً شامل ترکیبی از چند ماده فعال هستند که به کاهش تب، تسکین درد، رفع احتقان بینی، کاهش سرفه و بهبود علائم آلرژیک کمک می‌کنند.
استامینوفن یک مسکن و تب‌بُر است که برای کاهش دردهای خفیف تا متوسط و تب استفاده می‌شود. این دارو یکی از پرمصرف‌ترین داروهای بدون نسخه(OTC) در جهان است و در ایران نیز به‌طور گسترده در دسترس است.
سیپروفلوکساسین(Ciprofloxacin) یک آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف از دسته فلوروکینولون‌ها است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شود. این دارو با مهار آنزیم DNA gyrase، از تکثیر و رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
متفورمین هیدروکلراید(Metformin Hydrochloride) یک داروی کاهنده قند خون است که در درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. این دارو به دسته بیگوانیدها تعلق دارد و با کاهش تولید گلوکز در کبد و افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین، سطح قند خون را کنترل می‌کند.
آموکسی‌سیلین یک آنتی‌بیوتیک از دسته پنی‌سیلین‌ها است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. این دارو با مهار ساخت دیواره سلولی باکتری‌ها، باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود.
مترونیدازول یک آنتی‌بیوتیک و ضد انگل است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی و انگلی استفاده می‌شود. این دارو با تخریب DNA میکروب‌ها، رشد آن‌ها را متوقف می‌کند.
شرکت‌های توزیع‌کننده طرف شرکت
همانطور که در نمودار روبرو مشاهده می‌شود، دزاگرس با شرکت‌های پخش متنوعی همکاری می‌کند. در این میان شرکت پخش البرز 23 درصد از محصولات شرکت را توزیع نموده و بیشترین سهم را خود اختصاص داده است.
گفتنی است با توجه به این که دزاگرس انحصار خاصی بر روی محصولات خود ندارد، مجبور به اعطای تخفیفات قابل توجه برای حفظ سهم بازار خود است. همچنین فروش محصولات به شرکت‌ها پخش به صورت اعتباری با میانگین دوره 180 روزه است. دوره وصول مطالبات شرکت 189 روز است که نشان می‌دهد مشکل خاصی در دریافت به موقع مطالبات از پخش‌کننده‌ها وجود ندارد.
روند تولید و فروش و سودآوری شرکت
همانطور که در نمودار روبرو نیز قابل مشاهده است، شرکت در سالیان اخیر روند رو به رشدی در مقدار تولید و فروش خود داشته است. البته شرکت در گزارشات خود مقدار تولید خود را به صورت عددی منتشر می‌کند و با توجه تنوع بسیار بالای محصولات قابلیت مقایسه کمتری دارد.
همچنین روند نرخ محصولات به شکل قرص و کپسول (که عمده تولید و فروش شرکت را شامل می‌شود)، نشان از رشد مناسب نرخ‌ها از سال 1401 دارد.
روند سودآوری دلاری و حاشیه سود شرکت از سال 1401 تحول مثبت قابل توجهی را نشان می‌دهد که بسیار قابل توجه است. به نظر می‌رسد از دلایل اصلی این اتفاق حذف ارز 4,200 تومان و آزادسازی نرخ‌های محصولات دارویی است که به تبع آن رشد سودآوری شرکت را به صورت واقعی پدید آورده است.
مفروضات پیش‌بینی صورت سود و زیان
- نرخ دلار نیما برای سال مالی 1403 و 1404 بر اساس شرایط تورم و سیاست‌های دولت و بانک مرکزی با رعایت محافظه‌کاری برآورد شده است.
- نرخ فروش محصولات شرکت بر اساس نرخ تورم و حاشیه سود آن‌ها پیش‌بینی شده است.
- هزینه دستمزد بر اساس تغییرات تعداد کارکنان و نرخ تورم رشد داده شده است.
پیش‌بینی صورت سود و زیان
بر اساس مفروضات ذکر شده، پیش‌بینی می‌شود برای سال مالی 1403 و 1404 شرکت، به ترتیب 5,820 و 7,471 ریال سود به ازای هر سهم محقق شود.
بر این اساس در حال حاضر، سهم با نسبت قیمت به سود آینده‌نگر پس از مجمع 4.14 واحد در حال معامله می‌باشد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
شرکت دارویی و نهاده‌های زاگرس داروی پارسیان یکی از شرکت‌های دارویی خصوصی در بازار سرمایه است. این شرکت که به تازگی عرضه اولیه شده در سطح مناسبی از ارزندگی قرار گرفته و با توجه به نزدیک بودن مجمع شرکت، می‌تواند از گزینه‌های خوب برای سرمایه‌گذاری باشد.
از ریسک‌های حال حاضر صنعت دارو تأمین سرمایه در گردش مورد نیاز خصوصا پس از حذف ارز ترجیحی و افزایش دلار نیمایی است. همچنین در سالیان اخیر، رشد نرخ بهره در کنار افزایش نرخ ارز سبب افزایش قابل توجه هزینه مالی این شرکت‌ها شده است. دزاگرس نیز از این قاعده مستثنی نیست و رشد شتابان هزینه مالی می‌تواند پاشنه آشیل شرکت شود.
همچنین وجود فضای رقابتی موجب اعطای تخفیفات قابل توجه از سوی شرکت‌ها شده که تأثیر قابل توجهی بر سودآوری شرکت داشته است.
در مقابل، افزایش نرخ‌های اخذ شده در صنعت و رشد حاشیه سود حسابداری موجب رشد سودآوری شرکت شده و انتظار می‌رود در سال‌های آتی سودآوری شرکت کم وبیش همسان با تورم رشد یابد.
منابع
در تهیه این گزارش از منابع زیر استفاده شده است:
- Codal.ir
- Bourseview.com
- Enigma.ir
سلب مسئولیت: این گزارش و محتوای آن صرفا جهت اطلاع از آخرین وضعیت بازارهای دارایی بوده و به تنهایی جهت اخذ تصمیمات سرمایه‌گذاری مناسب نیست و سبدگردان دانایان مسئولیتی در قبال خرید و فروش‌های صورت گرفته نخواهد داشت.
